2024_GR_00096 - IGS Lokaal Woonbeleid GAOZ - Addendum Mijn Verbouwbegeleiding - Energiehuis Limburg - Goedkeuring

Voor een doorgedreven klimaat- en woningkwaliteitsbeleid is renovatieadvies en -begeleiding een grote meerwaarde. Naast de beschikbare premies en energielening is renovatieadvies en - begeleiding nodig om de drempel tot (doorgedreven) energetische renovatie te verlagen. Positief is dat de focus op laagste inkomensgroep ligt, maar dat ook voor alle inkomensgroepen een advies mogelijk is binnen het basispakket. Hiermee zetten vooral kleinere gemeenten een stap vooruit: via het Energiehuis Limburg is er steeds een gratis advies mogelijk, terwijl tot nu toe met een vast contingent werd gewerkt dat meestal snel uitgeput was.

Een grote groep mensen is al geholpen met een advies en kan op eigen kracht verder. Wie nood heeft aan begeleiding zit vooral in de lagere inkomenscategorieën. Voor doelgroep 2 en 3 is er één begeleide maatregel beschikbaar in het basispakket. Daar mag het ambitieniveau wat hoger liggen, omdat de meeste renovaties naar 3 of 4 maatregelen zullen moeten gaan. Bij de nacalculatie van Renocoach GAOZ 2022 bleek dat er een beperkt aantal 3e en 4e maatregelen werden aangevraagd. de budgettaire impact van deze uitbreiding zal dus beperkt zijn. Bovendien financierde de lokale besturen in het huidige systeem alle begeleide maatregelen, terwijl er nu 1 maatregel in het basispakket zit voor doelgroep 2 en 3 en 2 maatregelen voor doelgroep 4. Het nieuwe systeem zal dus voordeliger zijn om te cofinancieren: doelgroep 4 maakt bijna 50% uit van de huishoudens die begeleiding nodig en zij zullen in het gratis basispakket al recht hebben op 2 maatregelen. De gemeenten kunnen daarbovenop nog 2 maatregelen extra financieren. Zo kan doelgroep 4 tot 4 maatregelen begeleid krijgen, waarvan de gemeente er 2 financiert. Voor doelgroep 2 en 3 zijn er dan 3 maatregelen beschikbaar, waarvan de gemeente er 2 financiert. Voor doelgroep 1 zijn er 2 maatregelen beschikbaar die de gemeente volledig financiert. Uit een nacalculatie van het nieuwe en het huidige addendum blijkt dat een keuze voor twee top-ups budgettair minder doorweegt dan de huidige werkwijze. Reden hiervoor is dat meer begeleide maatregelen worden opgenomen in het gratis basispakket en dat het advies ook niet meer betalend is voor de gemeente wanneer het contingent uitgeput is.

Vandaar dat IGS GAOZ adviseert dat de gemeenten die reeds kozen voor renovatiebegeleiding (Genk en Oudsbergen), kiezen voor 2 top-ups. Zo heeft doelgroep 4 recht op max 4 begeleide maatregelen, doelgroepen 2 en 3 hebben recht op 3 begeleide maatregelen en doelgroep 1 heeft recht op 2 maatregelen. Dit is een goed ambitieniveau om in te zetten op de klimaatdoelstellingen inzake woningrenovatie. Hiermee wordt ook het huidige beleid inhoudelijk verder gezet, aan een zelfde kostprijs. De reeds voorziene budgetten blijven voldoende om deze kost te dragen.

Voor de GAOZ gemeenten die niet kozen voor renovatiebegeleiding (As en Zutendaal) en enkel willen inzetten op advisering, is het voldoende om in te stappen in het basispakket en geen top-ups te voorzien. De dienstverlening gaat er op vooruit: iedereen kan een renovatieadvies bekomen zonder meerkost. Hieraan verbonden zijn ook nog een beperkt aantal begeleide maatregelen inbegrepen. Hier zijn voor de gemeenten geen verdere kosten aan verbonden.

Besluit van de Vlaamse Regering van 19 november 2010 houdende algemene bepalingen over het energiebeleid

Decreet lokaal bestuur van 22 december 2017

Sinds 2020 neemt de gemeente As dienstverlening af bij het Energiehuis Limburg. Hiervoor heeft ze een samenwerkingsovereenkomst afgesloten, met addendum. Het addendum bevat de praktische en financiële modaliteiten m.b.t. het dienstverleningsaanbod in de 2e lijn. Het dienstverleningsaanbod in de 1e lijn is opgenomen in de samenwerkingsovereenkomst en is gratis voor alle gemeenten in Limburg. Sinds 1 januari 2023 is er een generiek aanbod rond renovatiebegeleiding en -advies (dienstverlening 2e lijn en dus via het addendum geregeld), beschikbaar voor alle gemeenten in Limburg. Men kan kiezen uit 3 formules:

• basispakket aan gratis renovatieadviezen (op is op). Het aantal is afhankelijk per gemeente. Zijn er meer aanvragen dan het basispakket toestaat? Dan worden deze aanvragen doorgeschoven naar het volgende werkingsjaar.
• basispakket aan renovatieadviezen + gemeente neemt extra aanvragen ten laste. Alle bewoners kunnen dus een gratis renovatieadvies bekomen. De gemeente betaalt voor de extra adviezen bovenop het basispakket.
• Basispakket aan renovatieadviezen en verbouwbegeleiding: voor nazorg kan de gemeente ook de financiering op zich nemen van de begeleiding van energetische renovatiemaatregelen. Indien ze dit wil beperken tot de prioritaire doelgroep, moet ze zelf de triage doen.

Elke gemeente kan drie keuzes maken:

• optie 1: enkel het basispakket gebruiken - geen extra dienstverlening bijkopen
• optie 2: adviezen bijkopen
• optie 3: begeleidingen bijkopen

De gemeente kan ook kiezen om beiden te doen. Voor de IGS GAOZ gemeenten werden volgende keuzen gemaakt:

• Oudsbergen en Genk: optie 2+3
• Zutendaal: optie 2
• As: optie 1

Naar aanleiding van de gewijzigde regelgeving rond de burenpremie, heeft het Energiehuis Limburg haar producten- en tarievenkaart gewijzigd. Deze wijzigingen houden het volgende in:

• de toegang tot de dienstverlening voor de burger gebeurt op basis van inkomensgroepen.

• de burenpremie wordt vervangen door een prestatiefinanciering, uitbetaald door VEKA en enkel aan Energiehuizen.
• er is enkel een prestatiefinanciering voor uitgevoerde werken (niet meer voor adviezen of begeleide en niet-uitgevoerde maatregelen)
• de focus ligt op de laagste inkomens met de slechtst presterende woningen. Gevolgen voor de lokale besturen:

Door deze wijzigingen zal de gemeente nieuwe keuzes moeten maken welke dienstverlening ze bijkoopt bovenop de dienstverlening die door het Energiehuis wordt voorzien binnen hun basisfinanciering.

De basisfinanciering houdt het volgende in:

• Voor doelgroep 1: krijgen steeds een huisbezoek en adviesrapport
• Voor doelgroep 2 en 3: huisbezoek + adviesrapport + begeleiding voor uitvoering van 1 maatregel
• Voor doelgroep 4: huisbezoek + adviesrapport + begeleiding voor uitvoering van 2 maatregelen

De gemeente kan kiezen om de begeleiding voor een aantal extra maatregelen (of top-ups) te financieren:

• Vanaf de 1e maatregel die extra wordt voorzien: + € 600 per maatregel
• Vanaf de volgende extra maatregel: + € 550 per maatregel
• Per afgebroken maatregel wordt 150 € gevraagd, tot en met de 2e top-up.
• Er is geen keuze mogelijk in doelgroepbeperking. Indien de gemeente kiest om 1 extra maatregel te financieren, dan geldt dit voor alle doelgroepen. Doelgroep 4 krijgt dan 3 maatregelen, doelgroep 2 en 3, krijgen er 2 en doelgroep krijgt er 1.

Het Energiehuis Limburg meldt dat 48% van de uitgevoerde maatregelen voor doelgroep 4 zijn, 19% voor doelgroep 3; 24% voor doelgroep 2 en slechts 8% voor doelgroep 2. Doelgroep 4 heeft sowieso recht op een advies +2 begeleide maatregelen. Gemiddeld worden er 1.5 à 2 maatregelen begeleid.

Het voorgestelde addendum vervangt het addendum dat is toegevoegd aan de samenwerkingsovereenkomst, die is goedgekeurd door de gemeenteraad op 16 februari 2023 . Het addendum zal ondertekend worden zodra het is goedgekeurd door de gemeenteraad.